WE MOETEN HET HEBBEN OVER STABILITEIT
Stabiliteit; daar mogen we best wat extra aandacht aan besteden. Onlangs kapseisde er een Belgisch binnenvaartschip en eerder al een Nederlandse, bij beide incidenten is een bemanningslid verongelukt. De ernst hiervan drukt ons met de neus op de feiten: niet op alle schepen is de stabiliteit in orde. Wellicht heb je aan boord ook situaties meegemaakt van ‘dat ging net goed’ of ‘dat was misschien niet zo handig’. Van scheefvallen naar kapseizen is secondewerk, dus het kan nooit kwaad om er nog eens goed naar te kijken.
De recente incidenten hebben een hoop stof doen opwaaien. Ook bij EOC hebben we het erover: wat gaat er mis en wijst dit op een breder probleem? Want ook wij komen weleens situaties tegen waarin er onvoldoende oog is voor de stabiliteit. Met het zeer diverse ladingaanbod is dat ook niet eenvoudig, het vraagt om veel inzicht en kennis. Het gaat om twee dingen: wat het schip aankan en hoe een specifieke lading het beste kan worden gestuwd.
OVER HET SCHIP: WAT ZEGT DE REGELGEVING?
Opvallend genoeg stelt de ES-TRIN geen eisen aan de stabiliteit van drogeladingschepen en beunschepen, behalve dat ‘de stabiliteit van de schepen in overeenstemming moet zijn met het doel waarvoor zij zijn bestemd’ (artikel 3.02, lid 3). Voor andere categorieën is een stabiliteitsberekening wel verplicht, zoals voor passagiersschepen (hoofdstuk 19+20), drijvende werktuigen (hoofdstuk 22), containerschepen (hoofdstuk 27+28) en snelle schepen (hoofdstuk 29). Ook voor tankschepen zijn er geen richtlijnen of eisen, daarom heeft de tankvaart een aantal jaar geleden uit eigen beweging een stabiliteitsberekening geïntroduceerd. Het ADN, de regelgeving voor het vervoer van gevaarlijke stoffen, stelt wel stabiliteitseisen en maakt daarbij een onderscheid tussen drogeladingschepen (hoofdstuk 9.1) en motortankschepen (hoofdstuk 9.3).
ONDERZOEKSRAAD: ‘STEL DUIDELIJKE EISEN’
De Onderzoeksraad voor Veiligheid deed eerder onderzoek naar stabiliteit van schepen en bracht de risico’s, wetgeving en verantwoordelijkheden in kaart. Er liggen twee rapporten: “Stabiliteitsrisico’s van binnenschepen en drijvende werktuigen” uit 2004 en “Kapseizen beunschepen” uit 2016. De aanbeveling was om expliciete stabiliteitseisen in de wet- en regelgeving op te nemen, maar dat is tot nu toe nog niet gebeurd.
OVER DE LADING: REKEN JE HET WELEENS NA?
Lading is er in allerlei soorten, maten en vormen. Soms vraagt het om ingewikkelde stabiliteitsberekeningen en is het verstandig om een ingenieur het na te laten rekenen. Containerschepen hebben software die alles voorrekent, maar één verkeerd ingevoerde waarde kan het schip al instabiel maken. Reken je het weleens na, met het stabiliteitshandboek erbij? Of vaar je altijd blind op het containerprogramma? Want daar gaat het om: blijven opletten, controleren en nadenken. Bedenk bijvoorbeeld wat er gebeurt als er stukgoedlading boven het dek uitkomt. Of bedenk wat golfslag doet met vloeibare lading in een droog ladingschip of met waterballast. Het heeft allemaal invloed op de stabiliteit.
STUWAGE-TIPS VOOR STUKGOED
Bij stukgoed is goede stuwage en verpakking erg belangrijk. Lading moet altijd breed gestuwd worden, dus zoveel mogelijk tegen de huid of beunwand. Er wordt nog weleens stukgoed recht onder de denneboom geladen: makkelijk, maar allesbehalve veilig. Het maakt het schip minder stabiel en als de lading door golfslag of een plotselinge manoeuvre gaat verschuiven, kan de impact zeer groot zijn. Denk maar eens in wat er dan gebeurt met pallets met stenen of aluminium broodjes. Ga als schipper nooit akkoord met slecht gestuwde lading, er is maar één kapitein op het schip en dat ben jij.
MEER UITLEG & PRAKTIJKTIPS
- varendevrienden.tempurl.host: artikelen over lading en stabiliteit
- www.eoc.nl/leaflet-stabiliteit-binnenvaartschepen: technisch leaflet IVR over stabiliteit
- www.eoc.nl/stabiliteitsgids-containertransport: stabiliteitsgids CCR voor containertransport
- www.eoc.nl/vloeibare-lading: infoblad over vloeibare lading in drogeladingschepen
