Charterschipper Maria Henninger (30) kan er kort over zijn. ‘Het was best wel een rampjaar.’ Haar “Noordfries” lag, zoals de meeste passagiersschepen, meer in de haven dan dat het tochten maakte. Door de pandemie en de lockdown lag alles stil. Maar het onderhoud en de termijnen van de certificaten, die lopen door. Dus haar tjalk is nu gewoon aan de beurt voor de 2,5-jaarlijkse inspectie voor het Bewijs van Tuigagekeuring. Voor Henninger is dat ook geen punt van discussie: ‘Als er iets mis is, dan wil je dat weten.’
De “Noordfries” werd gebouwd in 1896 en is sinds 2016 het trotse bezit van Maria Henninger. ‘Ik was eerst matroos in de chartervaart’, vertelt ze. ‘Half jaar werk, half jaar niets. Een eigen schip vond ik een verstandige keuze, in de winter kun je het als slaapschip verhuren. Ik woon aan boord, dat scheelt in de kosten.’ De tjalk was al een zeilend passagiersvaartuig toen de van oorsprong Duitse Henninger het schip kocht. Een lengte van 25 meter en 20 bedden: een mooie maat voor de kleinere groepen. ‘We hebben veel jeugdgroepen, families en vriendengroepen, af en toe ook bedrijven. We doen vooral weekend- en weektochten, meestal op de Waddenzee, soms het IJsselmeer. Zeilen, droogvallen, naar een eiland: net wat de groep wil. We zijn afhankelijk van weer en wind, maar droogvallen en een stukje op het wad lopen, dat doen we vaak.’
Zo gaat het normaal gesproken: de ene groep na de andere, van de lente tot en met halverwege de herfst. Hoe compleet anders verliep 2020. ‘Begin van het seizoen was de lockdown, we lagen helemaal stil. Alles, op één boeking na, was voor het hele jaar geannuleerd. We hadden pas de eerste tocht in juni, één weekend. Daarna kwamen er wat nieuwe boekingen, families en jeugd, toen dat weer mocht. In augustus hebben we daardoor nog een beetje wat gevaren, maar met veel minder gasten en voor minder geld. Normaal komt de helft van mijn gasten uit Duitsland, maar in oktober werd Nederland ‘risicogebied’ en werd er weer geannuleerd.’ Ze vertelt het nuchter en klinkt berustend, maar dat kan ook komen omdat haar focus nu even bij de keuring ligt.
NET OP TIJD
Speciaal voor de keuring is Henninger naar de werf van SRF in Harlingen gevaren. Ook gearriveerd is Adri van der Linden, EOC-expert en vandaag de keurmeester. De “Noordfries” is ontdaan van zeilen, de mast prikt in de Friese wolkenlucht. Strijken hoeft alleen voor de 5-jaarlijkse keuring, maar dat wil niet zeggen dat Van der Linden de mast dit keer overslaat. ‘Bij de 2,5-jaarlijkse keuring inspecteer ik de hele tuigage, dus tuig én mast’, benadrukt hij. ‘Daar is soms verwarring over, ook doordat het vroeger ‘tuigcertificaat’ heette. Ik wil ook de top bekijken, dat doe ik vanuit de kraan.’ Precies de reden dat we op de werf zijn: die heeft daar een handige torenkraan voor. Maar hij blijft eerst met beide benen aan dek om het want, de blokken, de vallen en de rondhouten te bekijken. Ziet er allemaal goed uit, maar bij de kluiverboom ontdekt hij een verkleuring van het hout rond een beschermplaat. Die heeft de vorige eigenaar erop gezet, op de plek waar het voorstag tegen het hout aankomt. ‘Kun je die er even afschroeven?’, vraagt hij Henninger. Samen met een kennis die is komen helpen, demonteert ze de rvs plaat. Het hout eronder is verkleurd en Van der Linden haalt een fors mes tevoorschijn. Hij prikt in de donkere plek, het mes gaat er niet ver in, maar er komt wel water uit. Zijn oordeel: ‘Nat, maar niet verrot. Deze plaat moet je eraf laten, vocht kan er wel achter maar er niet uit, dan verstikt het hout. Laat het eerst goed drogen, daarna kun je het glad schuren en lakken.’ Voor de gaffel heeft hij een vergelijkbaar advies: beslag losmaken en behandelen.
Ondanks het beroerde jaar mort Henninger niet over de bevindingen of over keuringen in het algemeen. ‘Als er iets mis is, dan wil je dat weten. Dat is beter dan dat niemand het opmerkt. Dus goed als een keurmeester met verstand van zaken ernaar kijkt.’ Van der Linden haakt hierop in: ‘De schipper of eigenaar kent het schip als geen ander. Maar het feit dat je altijd zelf naar je spullen kijkt, kan je ook blind maken voor bepaalde zaken. Bovendien, als je een slecht plekje in het hout tijdig ontdekt, dan kun je er nog wat aan doen. Ben je te laat, dan moet je vaak het hele rondhout vervangen.’
PERSPECTIEF?
Het leukste – zo vindt hij zelf – heeft Van der Linden bewaard tot het laatst: 20 meter de lucht in voor inspectie van de masttop. De mast is van staal, Henninger heeft hem in 2018 laten plaatsen. ‘De oude, houten mast had een slechte plek’, vertelt ze. “Het was een jaar na dat ongeluk in Harlingen, ik wilde geen risico lopen. Hout in de juiste maat is lastig te krijgen en verlijmen is duur. Staal was goedkoper en gaat langer mee, dus heb ik staal gekozen.’ En de zeileigenschappen? ‘Ik merk geen verschil.’ Wie denkt dat aan een stalen mast weinig te keuren valt, heeft het mis. Hoog en droog, samen met de kraandrijver in het gele bakje, bekijkt de keurmeester de hommer van alle kanten. Dan nog even boven het water zwenken voor de foto’s; het bungelende bakje gaat nog hoger, nog verder – blijkbaar hebben de mannen een stevige maag. Terug beneden velt Van der Linden zijn oordeel: ‘Mooi uitzicht. En de mast is perfect. Juist bij een jonge, stalen mast kijk ik goed naar de lassen en alle aanhechtingspunten, daar komen de krachten op. Na twee jaar kunnen problemen aan het licht komen, dat zie je door de coating heen. Maar dat is hier volstrekt niet van toepassing.’
Een goed verlopen keuring, misschien is het een klein lichtpuntje in een donker jaar. Maar de vooruitzichten zijn uiterst onzeker. Henninger blikt vooruit: ‘Komende maanden ga ik mijn familie in Duitsland bezoeken en wat onderhoud plegen. Het is moeilijk voorspelbaar hoe volgend jaar zal lopen. Bij ons wordt altijd vroeg geboekt, in februari weten we al wat we het hele seizoen gaan doen. Maar nu vinden mensen het te onzeker, ze boeken niet voor volgend jaar en willen ook niets aanbetalen. We moeten afwachten.’ Samen hopen we op het beste: dat in 2021 de “Noordfries” en al die andere charterschepen weer uit kunnen varen om hun gasten een onvergetelijke zeilervaring te bieden.
