Het aantal grote aanvaringen met bruggen en sluizen blijft maar toenemen. Deze incidenten hebben een grote impact op de omgeving en zorgen voor torenhoge schadebedragen. Als deze trend doorzet, ontstaat er een serieus probleem voor de sector. Er zijn daarom dringend aanvullende maatregelen nodig, vindt EOC. Preventiemanager Marnix de Bakker benadrukt dat daarbij niet alleen naar de schippers gekeken moet worden. ‘Ja, er worden menselijke fouten gemaakt. Maar ook de vaarwegen en informatievoorziening moeten beter.’
Het aantal significante aanvaringen met bruggen en sluizen in de beroepsvaart in Nederland is gestegen van vijftien in 2019 naar vijfendertig in 2023. Dit zijn cijfers van Rijkswaterstaat, die sinds 2014 een database voor scheepsongevallen bijhoudt. Incidenten krijgen het label ‘significant’ als er slachtoffers zijn, stremming optreedt of aanzienlijke schade ontstaat aan vaarweg, schip of milieu. Het zijn aanvaringen met grote impact, waarbij bijvoorbeeld de vaarweg wordt gestremd, auto- of treinverkeer stilvalt of de productie van fabrieken stagneert.
‘2024 zit nog niet bij de statistieken, maar is nu al een recordjaar in de hoogte van schadeclaims,’ zegt De Bakker. ‘Het gaat dus niet de goede kant op. Dit is geen uniek Nederlands probleem, in België en Duitsland zijn er ook veel incidenten. Gevolg is dat scheepsverzekeraars de schadelast zien stijgen, ook EOC.’
SCHIPPERS ONTLASTEN EN ONDERSTEUNEN
‘Bij dergelijke aanvaringen wordt in de sector al snel gekeken naar de schipper, maar dit is niet altijd terecht,’ stelt De Bakker. ‘De factor “mens” is inderdaad de rode draad, maar schippers moeten ook meer worden ontlast en ondersteund. Er wordt steeds meer van ze gevraagd en dat vergroot de kans op fouten. Op de waterweg, maar ook aan boord van de schepen moet nu echt wat veranderen.’
Een belangrijke maatregel waar EOC voor pleit, is hoogtedetectie bij bruggen. Dat gaat er hoe dan ook komen met de opkomst van autonoom varen, maar zou nu al incidenten kunnen voorkomen. Ook standaardisering van waterwegen en boordsystemen zou de kans op fouten aanzienlijk kunnen verkleinen. Daarnaast moet de informatievoorziening beter; dat schippers de waterstanden en brughoogtes uit verschillende systemen moeten halen, is niet meer van deze tijd.
BESPREEK HET AAN BOORD
Uiteraard moeten we ook iets met de ‘human factor’, want die speelt vaak een rol bij aanvaringen. Denk aan factoren als onbekendheid met het vaartraject of schip, afleiding, vermoeidheid, druk van verladers, onvoldoende reisvoorbereiding en te veel vertrouwen op hulpmiddelen.
De Bakker: ‘Bespreek je dit aan boord? Is de bemanning bewust van de risico’s en volgen ze de procedures? Dat is belangrijk, zeker met aflossers die het schip en vaartraject minder goed kennen.’ Want we weten niet zeker waarom het aantal incidenten stijgt terwijl de vloot niet groeit, maar mogelijk is er een verband met de krapte op de arbeidsmarkt. Reden te meer om de bemanning goed te instrueren en te ondersteunen.
SAMEN WERKEN AAN OPLOSSSINGEN
‘Dit is een onderwerp dat veel discussie oproept en waar iedereen wel wat van vindt,’ zegt De Bakker. ‘Leden die constructief mee willen denken en oplossingen hebben, zijn uiteraard welkom om contact op te nemen. EOC neemt deel aan allerlei vakwerkgroepen en de input van onze achterban nemen we daarin graag mee.’
Lees ook wat we eerder schreven over het op de juiste manier overdragen van shifts in de Wijzer Wachtoverdracht.
