JOHN VIERHOUTEN (1980), STICHTING VARENDE RECREATIE
De windkracht mag dan zijn aangetrokken tot een stevige 7, het is niet te zien aan de beheerste wijze waarop de “Prins Willem-Alexander” de haven van Enkhuizen binnen vaart. Om vervolgens aan te leggen alsof de romp een eierschaal is. Dat is terecht, want het passagiersschip herbergt bijzondere gasten. Alle opvarenden die bij Stichting Varende Recreatie een reisje hebben geboekt, zijn mensen met een zorgvraag. En met een schip vol kwetsbare lading is het zorgvuldig varen.
Stichting Varende Recreatie is al 47 jaar oud, maar het scheeps-initiatief dateert van langer geleden. Al in de vijftiger jaren werden er door het Rode Kruis vaartochten voor zieken en gehandicapten georganiseerd. Dat gebeurde op twee schepen, het MS “Gelderlander” en het MS “Kasteel Staverden”. De passagiersschepen werden in voor- en najaar gedurende zes weken gehuurd van een rederij. Er was zoveel animo voor de reizen, dat het Rode Kruis in 1959 zelf een schip aanschafte: MS “Henri Dunant”. Verschillende verpleeghuizen huurden vervolgens op eigen initiatief het MS “Kasteel Staverden”, dat ze voor de speciale vakantiereizen inrichtten met bedden en toebehoren van het Rode Kruis. De tochten bleken zo waardevol dat enkele instellingen de krachten bundelden om Stichting Varende Recreatie op te richten en de “Henri Dunant” over te nemen. Het passagiersschip voer als “Prins Willem-Alexander” tot 2002 door, toen kon het niet meer aan de wensen van de cliënten en de eisen van de Scheepvaartinspectie voldoen. Dankzij een schenking van het Innovatiefonds Zorgverzekeraars kon er een ander schip worden aangeschaft. De naam bleef hetzelfde. In februari 2003 werd de “Prins Willem-Alexander” door prinses Maxima gedoopt.
Directeur John Vierhouten bewaart er mooie herinneringen aan. Al denk hij dat de plechtigheid bij de huidige koningin minder vers in het geheugen ligt. Want in tegenstelling tot wat veel mensen denken, is zij geen sponsor van de stichting. John zou haar graag als Beschermvrouwe zien. Niet alleen vanwege het broodnodige geld: ‘Maar vooral vanwege de noodzaak van het schip dat de naam van haar man draagt.’ Want op vakantie gaan wanneer je ziek of gehandicapt bent, is bepaald niet eenvoudig. ‘Onlangs was er een dame die al 15 jaar het huis niet uit was geweest. Ze was bedlegerig. De hele reis langs de Moezel heeft ze op dek onder de overkapping gelegen, met bed en al. Ze keek haar ogen uit.’ Want dat is het mooie van reizen per schip: ‘Hier staat de film nooit stil. De meeste passagiers kijken thuis tegen steeds tegen dezelfde boom aan. Hier verandert het uitzicht 24 uur per etmaal.’
Het passagiersschip is erop ingericht. Voor de 50 gasten zijn er 25 hutten met bedden van waaruit je naar buiten kunt kijken. Op de televisie is te zien wat er in de salon gebeurt, is er zicht op het water vóór de scheepsboeg en worden de GPS-gegevens vanuit de stuurhut doorgegeven. Ook de salon bestaat voornamelijk uit glas, de ruimte is zo open mogelijk ingericht, zodat bedden, rolstoelen en rollators vrije doorgang hebben. Alles voor het uitzicht.
Dat uitzicht wordt bepaald door de route, die weer wordt bepaald door de klant; een zorginstelling of reisorganisatie. Maar altijd in overleg met John. Want het wordt er in huidige tijden niet eenvoudiger op. ‘Er komen steeds meer passagiersschepen die in dezelfde vijver vissen.’ Waarmee de directeur, helaas, niet op de gasten doelt, maar op de beschikbare ligplaatsen voor passagiersschepen. ‘Commerciële rederijen reserveren inmiddels twee jaar vooruit. Dat kunnen wij niet. Dus zijn er steeds meer ligplaatsen al bezet.’ En dubbel liggen is geen optie: ‘Voor onze gehandicapte gasten hebben wij een extra brede loopplank nodig.’
Een ander punt is geld. Voorheen was de stichting vrijgesteld van havengeld, maar dat begint te veranderen nu oude havenverordeningen worden vernieuwd. Wanneer daar ook nog walstroomkosten en toeristenbelasting bijkomen, zoals in Amsterdam, wordt het voor een niet-commercieel passagiersschip als de “Prins Willem-Alexander” onmogelijk er nog aan te leggen. ‘Al is Amsterdam bereid mee te denken. Wij hopen op een oplossing, tot dan blijft voor ons, noodgedwongen, de brug dicht.’ John vindt het jammer, maar kijkt steevast vooruit. Het schip heeft een groot vaargebied. ‘Wij kunnen van Groningen tot Maastricht, van Rotterdam tot het achterland.’ Waarbij gezegd moet worden dat Duitsland een favoriete bestemming is. Maar ook daar zijn de ligplaatsen snel volgeboekt. John promoot graag zijn eigen land. Want dat is prachtig, ook voor gehandicapten. ‘Geweldig om op Terschelling te liggen, waar de gasten met huifkarren over het strand kunnen. Daar komen ze anders nooit.’ Al is bestemming Terschelling onmogelijk gedurende het vaarseizoen. Vanwege de drukte en daardoor, alweer, een gebrek aan ligplaatsen.
Dan kiest John graag voor Zeeland. Willemstad, Middelburg, Zierikzee, Terneuzen en via Antwerpen terug bijvoorbeeld. Of een variatie daarop, want het liefst vaart het schip nooit dezelfde route. Al zullen de gasten niet klagen. ‘Deze passagiers hebben de kracht alles te relativeren.’ Het maakt hen plezierig gezelschap: ‘Hier zijn geen mensen die zeggen: het stopcontact zit scheef, de klok hangt raar, het raam is vies. Zij zijn blij dat ze überhaupt buiten de deur komen. Het is dankbaar varen. Altijd blije gezichten.’ Hun situatie brengt ontroering met zich mee. ‘Zoals de vrouw die met haar echtgenoot de hele wereld bezeild heeft. En nu haar man is overleden, hier tevreden aan boord zit.’ Of de man die onwel werd tijdens het varen. ‘Hij is op bed gaan liggen, gordijntjes open, zicht op het water. Zo is hij ingeslapen. De man bleek zeezeiler te zijn geweest. Mooier kan het niet.’
Bij de toekomst van de vaarreizen met gasten met een beperking zet John, onwillig, toch vraagtekens. ‘Want de kosten zijn het moeilijkst. Hoe hou je het betaalbaar voor de doelgroep.’ Hij hoopt er het beste van. Want wanneer het verloren gaat, wordt wat John betreft niet alleen de doelgroep geraakt, maar ook het sociale gezicht van ons land. ‘Ik zou het doodzonde vinden als dat in de toekomst te grabbel wordt gegooid. Dat wij als Nederland, waterland van dijkenbouwers, dit niet meer doen. We moeten initiatieven als deze stichting blijven omarmen.’
Voor meer informatie zie www.vakantieschip.nl
