Na een groot deel van het boek te hebben gelezen maakt directeur leden Ton van Dongen een afspraak met Dymph en Frans Brokx. Wij vinden het mooi om als EOC verhalen te vertellen van mensen die als hobby het restaureren van een authentiek schip hebben en dit tot een prachtig eindresultaat brengen. Dit gaat zeker niet vanzelf en in dit artikel geven wij een inkijkje hoe het bij Frans en Dymph is gelukt.
Door een ongeval tijdens het vissen, het is dan 1958, moest Frans een bril gaan dragen waardoor zijn droom, stuurman op de grote vaart, uiteenspat. In de loop van de jaren verlegde hij zijn focus naar het timmeren aan scheepjes. Eerst een kleine houten roeivlet met emmerzeil, vervolgens een stalen kajuitjachtje van krap vijf meter om echt te zeilen en daarna een botter (“BU 33”) uit Bunschoten.
PUZZELWERK
In 1986 kocht Frans de “Zeehond” van zijn schoonvader, omdat hij met de botter uit getimmerd was. De botter ging weer terug naar Bunschoten en is nog steeds in de vaart. De “Zeehond” was de voormalige “De Kromhout”, die in 1907 werd gebouwd als demonstratievaartuig voor de nieuwste Kromhout motor. Deze nieuw ontwikkelde Kromhout één cilinder 20 pk petroleummotor werd een enorm succes en was een bevestiging van de degelijkheid van Kromhoutmotoren.
“De Kromhout” is een stalen schip, staal is goed te bewerken, maar voor de restauratie heeft Frans het schip laten keuren om zeker te zijn waar het meeste werk zou liggen. Slecht was het schip op de waterlijn en bij het achterschip, waardoor nogal wat platen vervangen moesten worden. Dat het voorschip ook aandacht zou vragen was duidelijk door de enorme hoeveelheid beton die tussen de voorste spanten en het vlak was gestort. Na het verwijderen van het hele interieur kon aan de klus worden begonnen. Het is dan winter 1987, klinkwerk vervangen door klinkwerk stond toen nog niet eens in de schoenen. Gekozen werd voor laswerk, maar om het originele klinkwerk terug te laten komen werden bij stuiken en hoeklijnen de oude klinknagels met een hechtje vastgezet. In 1988 werd het schip gestraald en in twee componenten verf gespoten. Daarna volgde het puzzelwerk van het terugplaatsen van betimmering en dek en, waar nodig, restauratie.
MOTORBOOT MET EEN DOEL
“De Kromhout” was een motorboot met een duidelijk doel: laten zien aan boeren, burgers en buitenlui dat een scheepsmotor een betrouwbare bron van voortstuwing was voor een schip. Nooit meer afhankelijk van wind, of trekken in het zeel, onafhankelijk van een sleepboot. Zelf bepalen wanneer je reis begon. Nu was “De Kromhout” ondanks dit doel ook voorzien van ‘hulp’ zeilen, dus masten, gieken, gaffels en drie zeilen. Om ‘groen’ te kunnen varen paste Frans het zeilplan aan en komen de zeileigenschappen van de 22 ton wegende “De Kromhout” beter tot uiting.
De restauratie van zo’n schip doe je niet alleen, daar moet je partner achter staan. Dat merkt Ton ook tijdens het gesprek. In 2019 kreeg de “Zeehond” weer zijn originele naam “De Kromhout”.
HET BOEK
Het boek ‘De Kromhout uit 1907’ geeft, naast een goed beeld van Daan Goedkoop jr., de Kromhoutwerf en de Kromhoutmotorenfabriek, ook inzage in de watersport in het begin van de twintigste eeuw. Maar een schip is meer dan ijzer; het boek verhaalt over de eigenaren, eigenaren die haar uitstraling geven. In hun dagelijkse leven bijzondere mensen, vooruitstrevend, mannetjesputters, wegbereiders. Naast prachtig beeldmateriaal, vertelt het boek over restauraties, onderhoudsperikelen maar vooral over de grenzeloze liefde voor een bijzonder schip.
De geschiedenis van “De Kromhout” en de eigenaren is uitgebreid gedocumenteerd in een mooi vormgegeven boek. Klik hier om het boek te bestellen.
Meer informatie? Mail dan naar: info@observator.nl, stand@lvbhb.nl,waalwijk@readshop.nl of kromhout1907@gmail.com.
