Misschien denk je bij ‘kraken’ aan huizen en woningnood. Heel actueel natuurlijk, toch denk ik in eerste instantie aan schepen – dat zal wel mijn afwijking als scheepsexpert zijn. Kraken of kraakjes zijn beschadigingen in het vlak die ontstaan als er iets van bovenaf in het vlak drukt. Door kraakjes kun je niet alleen lekslaan, ze wijzen ook op een groter probleem met de constructiesterkte van het schip en vaak is dat terug te voeren op een slecht gelegde stalen vloer. Nu snap je waarom ik het niet zo op kraken heb.
Een kraakje kun je aan de onderkant van het vlak zien, als een soort barst of sterretje. Op termijn kan op die plek een lek ontstaan. Als ik een schip kom inspecteren en ik zie een kraakje ter hoogte van een zaathout, dan weet ik hoe laat het is. Dan is er een zaathoutbordje van een bodemwrang losgescheurd en drukt door het vlak. Soms gaat dit gepaard met het plooien van het vlak en moet ik de eigenaar helaas meedelen dat hem of haar een dure reparatie te wachten staat. Extra vervelend hieraan: dit was te voorkomen geweest.
SLAPPE BAK
Meestal is de schuldige de stalen vloer. Of eigenlijk: degene die de stalen vloer erin heeft gelegd. Bij vervanging van een houten buikdenning door een stalen vloer wordt soms onvoldoende nagedacht over de constructie. Een casco heeft zaathouten als langsscheepse versterking en deze zijn aan de bovenkant voorzien van een profiel, meestal een UNP. Onder het mom van ‘de stalen vloer geeft ook stevigheid’ wordt dat profiel dan weggehaald en komt er niets voor in de plaats. Maar de stalen vloer kan het profiel niet volledig vervangen en moet bovendien op de juiste wijze aan de bodemwrangen en zaathouten worden bevestigd, met spleetlassen. Anders wordt het een slap geheel.
Toen twintig jaar geleden bij inspecties en uit schadevoorvallen bleek dat de langsscheepse sterkte met regelmaat te wensen overliet, zijn er richtlijnen gekomen. Maar helaas lappen sommige reparateurs deze aan hun laars. Dan zien we onvoldoende en te kleine spleetlassen of volgelaste spleetlassen. Dat laatste klinkt als een praktische oplossing, maar is dat niet, want door warmte-inbreng krimpt een volgelaste spleetlas weer los. We komen ook tegen dat zaathouten aan de bovenkant geen topstrip hebben of dat de bordjes deels zijn weggehaald.
VOOR WEINIG
Hoe moet het wel? Zaathouten, aan de bovenkant voorzien van een gekettinglaste strip of hoekprofiel, volledig tweezijdig aflassen aan de bodemwrangen. De stalen vloer op de bodemwrangen bevestigen met spleetlassen van ten minste 160 x 10mm en een hartafstand van maximaal 500mm. Ook spleetlassen leggen waar de stalen vloer het zaathout raakt, zodat deze aan het zaathout vastzit, of in het verlengde hiervan aan de bodemwrang. Ik kan er nog meer over zeggen, maar een goede werf weet hoe het moet en nodigt een expert uit voor begeleiding. Er zijn ook reparateurs die ‘voor weinig’ wel een vloertje willen leggen en dan de kantjes eraf lopen. Bedenk dat het geld dat je daarmee uitspaart, later dubbel en dwars op gaat aan reparaties.
Overleg daarom eerst de offerte met een scheepsexpert voordat je opdracht geeft aan de werf. Een expert die meekijkt, dat scheelt bovendien gaten branden in de nieuwe stalen vloer. Want voor de certificering willen we er even onder kijken, meestal herhalen we dat eens per tien jaar. Als we daarbij problemen constateren met de verbanddelen of de vlakbeplating, dan kun je niet verder varen voordat alles is hersteld en aan de richtlijnen voldoet. Dat geldt ook voor eventuele kraakjes. Die mogen niet worden gedubbeld, dus moet er een stuk beplating worden vernieuwd. Maar dat is op dat moment misschien wel het minste van je problemen.
Jacky Verhoeven, expert
