Afgelopen zomer zijn delen van Duitsland, België en Nederland letterlijk overspoeld. Rijkswaterstaat gaf code rood, het bleef maar regenen. Het waterniveau steeg hoger dan in 1993 en 1995, maar dan midden in de zomer. En het ging snel, zo snel dat de rekenmodellen het niet bij konden houden en voorspellingen zelfs kort werden gestaakt.
Stukken Maastricht en andere woonplaatsen aan de Maas en zijrivieren werden ontruimd, zandzakken gestapeld en kostbare spullen omhoog getakeld waar mogelijk. EOC’er Dennis Fransbergen zat er met zijn vloot van Rederij Stiphout middenin.
NIET TE VOORSPELLEN
Rederij Stiphout heeft vijf passagiersschepen en drie sloepen, vier drijvende steigers steigersmidden in Maastricht tussen twee bruggen en drie andere aanlegsteigers verderop op de Maas. Bij stijgend water kunnen de schepen geen kant op. ‘Daarom houden we de voorspellingen van Rijkswaterstaat altijd nauwlettend in de gaten’, vertelt Fransbergen. ‘Hoogwater is niet onoverkomelijk, bij een vaarverbod is er voor ons nog niet per se veel aan de hand. Alleen bleef het water maar stijgen. Van 1800 kuub per seconde, naar 2000, naar 2500 en toen ging de website uit de lucht. Dan ga je bellen en hoor je dat ze zelfs bij Rijkswaterstaatde toevoer niet kunnen bijbenen en geen voorspellingen meer durven te doen. Zo onvoorspelbaar was het, in feite waren we allemaal onvoorbereid.’
BEANGSTIGENDE MOMENTEN
De bewuste nacht vlak voor het water zijn hoogste punt bereikte in de Maas heeft Fransbergen geen oog dicht gedaan. ‘Ons restaurant vlakbij desteiger tussen de bruggen in ligt hoger. Ik ben hier met mijn vrouw gaan waken, want je wilt er gewoon zijn tot de laatste minuut om toch te proberen iets te doen.Vooraf hebben we de palen van de steiger voor de zekerheid een halve meter verhoogd. Wantals het drijvende deel daaroverheen getild wordt door het hoge water, zijn we echt alles kwijt. Maar goed ook, want uiteindelijk bleek er slechtsdertigcentimeterover te zijn. In de eerste nacht had ik vanuit ons restaurant een oriëntatiepunt uit het raam op de reling van een van onze schepen. Die kwam steeds hoger, ieder half uur weer een beetje. Het stroomde ook ontzettend ontzettend hard, zo’n 24 km/uur. Dat je niet meer op je schip kunt komen, is beangstigend. Richting de tweede nacht zakte het water vermoeiend langzaam, maar ik was opgelucht. Het risico van losbreken was geweken. Je gaat namelijk ook aan jezelf twijfelen.Tot welke waterstand zijn de ankers en kettingen berekend? We liggen hier al sinds 2006 en de ingenieurs hebben in die tijdgelukkig goed werk verricht, want het heeft gehouden. Later besef je: nog twintigcentimeter meer en heel Maastricht had onder water gestaan.’
VOORKOMEN OF VOORBEREIDEN?
De uiteindelijke schade viel mee voor de rederij. Bij het vallen van het water is de kleinere drijvende steiger blijven steken, zo’n vier meter boven het normale peil. Deze enige schade is inmiddels al vergoed door EOC. Fransbergen: ‘We mogen van geluk spreken, zeker in vergelijking met de overstromingen hier vlak over de grenzen, ongelooflijk. Je zag wel dat het mis ging daar, maar toch denk je dat het wel aan je voorbijgaat. Het water kan hier sneller weg, het Grensmaasgebied is verdiept juist om hoogwater en stroming op te vangen. Dit soort extreme waterstanden komen maar één keer in de 150 jaar voor en nu was het zover. Je gaat je toch meer zorgen maken over de klimaatverandering. Vulkaanuitbarstingen, enorme bosbranden en hoeveelheden neerslag die normaal zijn voor een maand komen in één keer naar beneden. Wat doe je als voorspellingen niet meer uitkomen? We leven in een moderne maatschappij met zoveel informatie tot onze beschikking en toch waren we op onszelf aangewezen. We hebben in ieder geval een checklist gemaakt voor de volgende keer. Mocht het waterpeil weer boven de 1700 tot 1800 kuub per seconde komen bij Sint Pieter, treffen we andere maatregelen dan normaal bij hoogwater. Voorkomen gaat misschien niet, maar voorbereiden wel.’
