SCHADE TE REPAREREN OF TOTAL LOSS?
‘Het was geen klap, meer een soort schurend geluid. Maar ik wist meteen dat het mis was.’ Na de aanvaring moeten Anja Feenstra en haar man Johan snel handelen: kinderen veilig aan de wal zetten en de “Dorothea” drijvend houden. ‘Het besef komt pas later. En de onzekerheid: kunnen we het schip behouden?’
Millingen aan de Rijn, de ochtend van 13 januari. Het is nog donker als het geladen motorvrachtschip “Dorothea” in aanvaring komt met een motortankschip. ‘Ik lag op bed en hoorde de roeren dwars gaan. Toen een schurend geluid, het hele schip schommelde. Dus ik schoot mijn bed uit’, vertelt Anja. Ze doet rustig haar verhaal, maar de schrik zit nog in haar stem ook al zijn we inmiddels wat weken verder. ‘In de stuurhut riep Johan: ‘We zijn aangevaren!’ De kinderen zaten met een tablet op de bank in de stuurhut, die heb ik naar beneden gestuurd om wat kleren aan te trekken. Achteraf denk ik: stom, we waren geladen met ijzeren platen en dan kun je snel zinken. Een halve minuut later stonden ze weer in de stuurhut, met hun zwemvest aan, maar toch.’ Tijd om na te denken hebben de Feenstra’s niet, ze moeten snel handelen. Ze waarschuwen de brandweer, Anja neemt het roer over en Johan probeert een idee van de schade te krijgen. Het bunkerstation is vlakbij, daar meren ze aan en kunnen ze hun dochter van zeven, zoon van negen en hun twee katten veilig aan de wal zetten.
SCHEUR
De schade is fors: net achter de voorbolders aan stuurboord is het schip volledig ingedeukt. Door een scheur in de romp loopt water naar binnen. De eigen pomp draait, ook de brandweer arriveert met pompen. Een collega-schipper is zo vriendelijk te stoppen en blijft stand-by liggen met extra pompen. Rijkswaterstaat is er en de politie is in groten getale uitgerukt. In al die hectiek bellen ze Misaël, Johans broer. ‘Misaël is ook schipper. Hij was onderweg in België, maar wilde direct komen’, vertelt Anja. ‘Misaël heeft voor ons het noodnummer van EOC gebeld. Ook ome Jan, de oom en pleegvader van Johan, is meteen in zijn auto gestapt om te komen helpen.’ Datzelfde doen EOC-experts Jack Verhoeven en Hans van Meer, die aan de vlug doorgestuurde foto’s zien dat het menens is.
De brandweer slaat keggen in de scheur, waardoor het water niet meer naar binnen stroomt maar sijpelt. Met toestemming van inspectiedienst ILT en EOC zetten Johan, Misaël en ome Jan met het gehavende schip koers naar de haven van Weurt. Rijkswaterstaat en de brandweer houden wacht bij het gat. Anja volgt over de weg met de kinderen, bij wie de ernst van de situatie begint door te dringen. ‘Onze zoon vroeg: ‘Als het niet gemaakt kan worden, waar moeten we dan wonen?’ Het antwoord daarop wist ik ook niet.’
DE RUST BEWAREN
De lange dag is nog niet voorbij. In Weurt tilt een kraanschip de luiken eraf. Een duiker inspecteert het onderwaterschip en smeert de scheur dicht met ‘vloeibaar ijzer’. ‘Dat is tweecomponenten spul’, voegt Johan toe. Alles wordt gecoördineerd door EOC-experts Jack en Hans. Het schipperspaar is lovend over hun inzet: ‘Ze bleven zo rustig. Dat was erg fijn.’ Er komt veel op het stel af. ‘Het verbaasde ons: je bent de hele dag bezig. Telefoontjes plegen, papieren zoeken en heel veel vragen beantwoorden. Gelukkig waren Misaël en ome Jan er, die hebben ons enorm geholpen’, vervolgt Anja. ‘Dat raad ik iedereen in zo’n situatie aan: bel een familielid. En maak een WhatsApp-groep aan om iedereen op de hoogte te houden, dan hoef je niet tien keer hetzelfde verhaal te vertellen.’
Na alle tumult is het ’s avonds ineens stil. Johan: ‘Toen landde het pas. Ik heb wel even geslapen, maar was al snel weer wakker. Dan ga je toch weer kijken en de boel controleren.’ In de dagen die volgen zoeken de bevrachter en EOC een schip dat de ijzeren platen over kan nemen. Die liggen niet voor het oprapen. Ook moet er een extra zware kraan komen. Na een week is het dan toch voor elkaar: het schip wordt gelost en kan naar de werf in Nijmegen.
TWEE WEKEN IN SPANNING
Op het droge wordt de schade verder opgenomen. Jack en Hans stellen een reparatielijst op en ook de expert van de tegenpartij komt een kijkje nemen. Dan is het de beurt aan de werven: de ene na de andere vertegenwoordiger rijdt het terrein op. Het is spannend: waar zullen hun offertes op uitkomen? Wat als de reparatiekosten hoger uitvallen dan de verzekerde waarde? Anja: ‘Na de aanvaring zaten we twee weken in onzekerheid of we het schip konden behouden. Het hing erom of het een ‘total loss’ werd of niet. We bekeken alternatieven: andere schepen, een baan aan de wal. Maar er zijn niet veel schepen met dit tonnage voor Zone 2 op de Rijn. En varen met de “Dorothea” is voor ons een ‘way of life’, dat willen we niet kwijt.’ Het schip uit 1928 heeft voor hen een waarde die niet in geld uit te drukken is. ‘Het originele vlak zit er nog onder’, zegt Johan trots. ‘Mijn vader kocht het schip in 1994 en verzekerde het bij een voorloper van EOC. Hij heeft helaas maar kort met de “Dorothea” kunnen varen omdat hij ziek werd. Nu vaar ik er alweer jaren mee.’
Twee dagen na hun bezoek komen de scheepswerven met hun prijzen. Hoebee uit Dordrecht heeft het beste aanbod. De kosten vallen net binnen de verzekerde waarde, dus de Feenstra’s kunnen opgelucht ademhalen. Ze beslissen definitief dat ze voor behoud gaan. Dan gaat het ineens snel: ze varen naar Dordrecht en het herstelwerk begint.
BIJZONDERE HULP
Anja en Johan kunnen hun blik weer op de toekomst richten. Maar de aanvaring en de onzekerheid die erop volgde is ze niet in de koude kleren gaan zitten. Aangeslagen vertelt Anja: ‘Je leven staat stil als zoiets gebeurt. Gelukkig leefden heel veel mensen met ons mee.’ Dat kan Johan beamen. ‘Meerdere kennissen boden meteen financiële hulp aan. Dat vond ik heel bijzonder.’ Velen denken mee of bieden een luisterend oor, zoals hun dominee en Lilian van Hiele van Steunpunt Binnenvaart. Anja vindt dat zij een pluim verdient: ‘Lilian heeft ons moed ingepraat en ze kent veel mensen, bij alle instanties. Vooral in de beginfase heeft zij ons ontzettend geholpen.’ De gerepareerde “Dorothea” is binnenkort klaar om te water te gaan en dan kan de oude dame weer aan de reis. De familie Feenstra kan niet wachten en telt de dagen tot het zover is.
Wat gebeurt er na een schademelding?
De EOC-expert is zo snel mogelijk ter plaatse. Als er sprake is van een tegenpartij dan stuurt ook die een schade-expert. Intussen is op het EOC-kantoor de schadebehandelaar druk met het papierwerk. Bij een grote schade stelt de expert een reparatielijst op en aan de hand van deze lijst worden er meerdere offertes opgevraagd voor het herstelwerk. De benaderde scheepswerven gaan in overleg met de verzekerde. Bij de keuze voor een werf gaat het om de prijs, maar bij de beroepsvaart ook om tijd, want stilliggen kost geld.
Wanneer is een vaartuig ‘total loss’?
Als de reparatiekosten hoger zijn dan de verzekerde som is er sprake van een ‘total loss’. Het beschadigde vaartuig heeft een restantwaarde, dat is wat een opkoper ervoor geeft. Dit bedrag wordt in mindering gebracht op de uitkering. De keuze is aan de eigenaar of hij het vaartuig alsnog gaat repareren of dat hij het verkoopt aan de opkoper. De kans op een ‘total loss’ is relatief groot voor de kleinere beroepsschepen. Hun verzekerde som is laag terwijl de schade – zeker bij een aanvaring met een groter of geladen schip – fors kan zijn.
Hoe wordt verlette tijd vergoed?
Bij EOC heeft de beroepsvaart een gratis exploitatieverliesverzekering in het pakket. Dit is een uitkering voor maximaal 30 kalenderdagen met een eigen risico van 14 kalenderdagen, op basis van het tonnage. De polis gaat in op het moment dat de reparatiewerkzaamheden starten. Aanvullend kan er een tijdverliesverzekering worden afgesloten. De verzekerde kiest zelf het dagbedrag en de duur. Ook hierop zit een eigen risico, meestal is dat 14 kalenderdagen. Bedrijfsschade zoals verlette tijd neemt EOC mee in de vordering op de tegenpartij. Zodra die uitbetaalt, krijgt de verzekerde zijn geld; soms kan dat lang duren.
