De Caribische Zee als werkterrein: op pad met tenderboot “Velos”

Al werkend op het prachtige eiland Bonaire kom ik in contact met Nicole Madlener, kapitein van tenderboot “Velos”. Benieuwd naar wat tenderwerk precies inhoudt en wat er zo mooi is aan werken in de zeevaart, spreken we af voor een kop koffie. Na een gezellig interview wordt het echter nog veel mooier als Nicole mij uitnodigt om samen met haar en de bemanning een cruiseschip binnen te halen en aan te meren. Zo ging ik een dag mee op pad om dit bijzondere werk van dichtbij te aanschouwen. Een blog over beroepsvaart, maar dan een ‘special edition’!

DE KAPITEIN

Nicole Madlener is met haar 28 jaar niet alleen het jongste bemanningslid van de “Velos”, maar ook de enige vrouwelijke kapitein die voor de haven van Bonaire werkt. Nadat ze daar op haar achttiende de horecaopleiding had afgerond, besloot ze te gaan werken op een superjacht. ‘Ik heb dit werk drie jaar gedaan en was dan altijd een halfjaar weg van huis en vervolgens een maand thuis. Ik merkte dat ik het veel leuker vond om op het dek te werken, dan in het restaurant. Ook wachtlopen vond ik prachtig. Ik wist alleen niet zo goed wat ik er precies mee wilde en kon gaan doen in de toekomst. Wel dat ik niet meer zo lang van huis wilde zijn steeds, want dat maakt een sociaal leven hebben lastig.’

De (toevallig ook vrouwelijke) kapitein van het superjacht raadt haar aan om naar de zeevaartschool te gaan. Nicole leest zich in en besluit om naar het Scheepvaart en Transport College (STC) te gaan in Rotterdam. Daar volgt ze een versneld traject van de opleiding Schipper/machinist beperkt werkgebied (SMBW). In plaats van vier jaar naar school, zit ze drie maanden in de schoolbanken. Daarna loopt ze een jaar lang stage bij Sima Charters uit Maassluis. Hier kwam ze met tenderwerk in aanraking, een passie die uitgroeide tot de baan die ze nu heeft op Bonaire. Naast deze opleiding heeft ze ook haar diploma voor Koopvaardij officier kleine schepen (KOKS) behaald. Ze keerde na haar tweede afgeronde stage terug bij Sima Charters, waar ze o.a. bemanningswisselingen deed en proviand naar boord bracht. ‘Mijn werkgebied was Rotterdam waar ik als jonge (en enige) meid met mannen werkte die het hart op de tong droegen. Een mooie en leerzame tijd.’

Uiteindelijk wilde ze toch graag terug naar Bonaire, waar ook haar ouders en zus wonen. Zij en haar partner gingen in de zomer van 2019 op het eiland wonen, waar ze een baan in de horeca vond. Ondertussen solliciteerde ze bij het havenbedrijf van Bonaire naar de functie van kapitein, waar ze in december van dat jaar werd aangenomen. ‘Je werkt op basis van oproepdiensten, omdat aankomst en vertrek van schepen iedere dag anders zijn. Vanaf aankomende januari volgt een piketrooster, dat ik en mijn collega’s gezamenlijk opgemaakt hebben. Hierop staat of je de ochtend of middag/avond moet werken. Dat maakt privé afspraken maken wel een stuk makkelijker’, lacht Nicole. De “Velos” heeft een vaste ploeg aan boord die met elkaar kan lezen en schrijven. Erg belangrijk, want het werk vereist goed teamwork.

DE BOOT

Van oudsher is een tender een schip dat goederen en passagiers van en naar een zeeschip vervoerde. Bijvoorbeeld lading naar vrachtschepen of passagiers naar een groot schip dat niet aan kon meren. Een tender is dus vooral een werkboot. Dat is nog steeds waarvoor hij hier gebruikt wordt, de werkzaamheden zijn echter door de jaren heen wat veranderd. Daarover verderop meer.

De twaalf meter lange “Velos” is in 2013 gebouwd in Nederland. De boot is gemaakt van aluminium, omdat dit het beste bestand is tegen zout water. De voortstuwing wordt gedaan door waterjets: het water wordt door een impeller (inwendige schroef) opgezogen onder het schip en erachter uitgespuwd. Het voordeel hiervan is dat de boot geen draaiende delen buiten de romp heeft, waardoor het in ondieper water kan varen en een grotere wendbaarheid heeft. Rondom de boot zit een rubberen rand om schade door stoten tegen te gaan. Er wordt namelijk dicht tegen (cruise) schepen aan gevaren om bijvoorbeeld de loods aan boord te laten stappen, of de trossen aan te pakken.

Zout water is slecht voor een boot, het veroorzaakt roest op metalen onderdelen zoals bijvoorbeeld de schroef, schroefas en doorvoeren. Daarom hebben boten die op zee varen vaker onderhoud nodig. Om deze metalen onderdelen onder het schip te beschermen, worden anodes aangebracht. Anodes worden ook wel offerblokken genoemd, omdat ze voorkomen dat er galvanische corrosie (het wegvreten van metaal onder invloed van een elektrische stroom) ontstaat op deze onderdelen. Omdat de “Velos” in zout water vaart en stilligt, is deze voorzien van een hoop anodes. Ieder jaar gaat de boot de helling op om deze te controleren en vervangen wanneer nodig. Veel vaker dus dan wanneer op zoet water gevaren wordt.

DE WERKZAAMHEDEN

De boot haalt behalve cruiseschepen, ook de zogenaamde zoutschepen van de International Salt Company en zandschepen binnen, en ongeveer eens per maand een autoboot. De zoutschepen worden met twee boten binnengehaald, zowel voor als achter één. Dan wordt er samengewerkt met tenderboot “Patricia” en geassisteerd door KTK, de sleepdienst van Curaçao. Al deze schepen helpen zij met aanmeren bij aankomst en ontmeren bij vertrek. Soms wordt de “Velos” ingezet als reddingsboot, omdat ze op Bonaire geen reddingsmaatschappij hebben. Denk bijvoorbeeld aan boten die vast zijn komen te liggen of met te weinig diesel de zee op zijn gegaan.

Hoe dit allemaal precies in zijn werk gaat, mag ik in levende lijve aanschouwen als ik mee mag met het binnenhalen van cruiseschip “Aïdaluna”. Om 6:15 uur spreken we af bij de ligplaats van de “Velos”. Nicole schrijft de begintijd van haar dienst in de agenda, controleert de boot en daarna is het wachten op het cruiseschip, welke om 7:00 uur verwacht wordt. Ondertussen arriveert de bemanning, twee walbootsmannen en de loods. Zijn functie is, en de naam zegt het al, het cruiseschip veilig de haven in en uit te loodsen. Hij assisteert en adviseert de kapitein van het cruiseschip hierbij. De loods komt naar het cruiseschip toe terwijl deze nog op open zee vaart. Dat is de eerste taak van Nicole. De walbootsmannen zorgen dat het schip goed aangemeerd wordt door de trossen aan te nemen bij het cruiseschip en vervolgens om de bolders vast te leggen. Terwijl we wachten op de “Aïdaluna”, die we in de verte al aan zien komen, hebben Nicole en ik tijd om nog wat over haar werk te praten en de zon te zien opkomen over de Caribische Zee. Geen vervelend uitzicht op ‘kantoor’!

Tegen zevenen varen we het cruiseschip tegemoet. Wat een belevenis om er met de tenderboot zo dicht naast te varen! De bemanning van de “Aïdaluna” opent de scheepsdeur op het maindeck en hangt een touwladder uit. Nicole vaart zo dicht mogelijk langs het schip zodat de loods via deze ladder aan boord kan klimmen. Daarna varen we met het cruiseschip mee de haven in. Twee linehandlers (of lijnmannen) worden op een zogeheten ‘dolfijn’ afgezet. Dit is een plateau in het water waar bolders op staan. Op deze dolfijnen, de pier en twee bolders aan de kade, worden door hen in samenwerking met de twee walbootsmannen aan boord alle trossen vastgezet. Op de pier zijn inmiddels ook twee linehandlers gearriveerd om daar de trossen vast te leggen. Deze zijn in dienst van het schip. Het duurt vervolgens een tijdje voordat het schip er goed en wel is, omdat het 256 meter lange gevaarte nog maar heel langzaam vaart en de draai moet gaan maken om langs de Noordpier te komen te liggen.

We varen naar het achterschip waar Nicole en haar bemanning overleg voeren met de bosun (ook wel bootsman genoemd, de officier van een schip die verantwoordelijk is voor verscheidene kleine zaken zoals supervisie over ankers en touwen) van de “Aïdaluna”. Welke trossen gaan eerst en naar welke bolder? Zo worden er steeds twee trossen gehaald bij het schip en naar de dolfijnen en de kant gebracht. De walbootsmannen en linehandlers zorgen dat deze goed vastgelegd worden. Nicole roept vervolgens via de marifoon de loods op. Ze verzoekt hem om aan de kapitein door te geven dat ze de trossen strak moeten trekken. Als deze slap op het water blijven liggen (ook wel ‘slack’ genoemd), kan het zijn dat eroverheen gevaren wordt, met schade tot gevolg.

De laatste vier trossen worden aan de kade en aan een dolfijn vlak langs de kant vastgemaakt. Dit vergt een knap staaltje vaarkunsten! Nicole: ‘Op school in Nederland leer je om zo ver mogelijk bij ondiep water uit de buurt te blijven, hier moet ik vlak langs de kade in ondiep water varen. Dit voelde in het begin heel tegenstrijdig! Je moet zorgen dat je niet teveel toeren maakt, anders zuig je het zand op met de jets en kom je vast te liggen. In het begin was dit best spannend om te doen, nu weet ik niet beter. Al blijft het altijd heel goed opletten natuurlijk.’

Nicole manoeuvreert de “Velos” onder de trossen door terug naar zijn ligplaats aan de kade. Daar aangekomen hoeft ze alleen nog even de eindtijd en eventuele bijzonderheden op te schrijven in de agenda, voor de collega van de volgende dienst. De “Aïdaluna” ligt uiteindelijk rond 8:30 uur veilig en wel met zeventien trossen stevig vast en mag haar deuren openen. Aan wal zijn de kraampjes op het Wilhelminaplein al uitgestald, klaar om de tweeduizend cruiseschippassagiers te verwelkomen.

Hijs de EOC-vlag!

Ben jij bij ons verzekerd en wil je ook zo’n fraaie EOC-vlag aan je mast hijsen?
Vraag een gratis exemplaar bij ons aan.
Ook als je oude vlag aan vervanging toe is, sturen wij er graag eentje op!

Astrid Boogert
Astrid Boogert
Marketing medewerker