EOC is een scheepvaartverzekeringsmaatschappij met een brede blik. Onze leden varen in de beroepsvaart, de pleziervaart, de charter- en passagiersvaart of wonen op al dan niet varende schepen en arken. Ieder EOC-lid heeft een ander waterverhaal. In de serie Scheepgaan tekent schrijfster Corine Nijenhuis ze op.
YVONNE VAN SCHEIJEN, CHARTERSCHIPPER TJALK “VROUWEZAND”
Charteren in tijden van corona is geen eenvoudige opgave. De anderhalve–meter–regel mag op sommige zeilschepen haalbaar zijn, op “Vrouwezand” is dat onmogelijk omdat het zeil met de hand gehesen wordt. Doorvaren vraagtom een creatieve oplossing. Daarom is “Vrouwezand”, naast charterschip,nu ookyoga–boot.
Het concept yoga–boot kun je gerust andersoortig noemen in decharter–wereld waar het vooral om zeilen draait. Dat het bedacht is door Yvonne van Scheijen (58) is niet vreemd; ook haar kun je gerust andersoortig noemen. Want al is ze lid van de Friese Vloot, ze is geen wedstrijdzeiler. Geen ‘hardzeiler-doodzeiler’ die doorvaart tot windkracht 8. Die vroeg in de ochtend uit de haven vertrekt om er pas in de avond terug te keren, omdat dat is wat charterschepen doen. ‘Ik doe wat mijn gastenleuk vinden. Ik heb een ander publiek dan de meesten uit de Vloot. Ik heb meer gezelligheidsmensen aan boord.’
Yvonne was een van de eerste vrouwelijke schippers in de charterbranche, al was dat niet beraamd.‘Ik ben bioloog, afgestudeerd in Wageningen.’ Dat lag niet in de lijn der verwachting, want Yvonne groeide op in Ede. ‘Streng christelijk. Meisjes gaan naar de huishoudschool om daarna te trouwen. Mijn ouders waren niet zo streng, maar studeren zat er niet in.’Ze liep van huis weg, dankzij een noodfondspotje van de universiteit kon ze aan haar opleiding beginnen.
Eenmaal afgestudeerd ging ze werken bij de vogelbescherming. Vanwege haar goede opleiding zat ze vooral binnen, plannen te schrijven.‘Het was heel idealistisch, ik werkte ook op zaterdag. Toen ik na twee jaar mijn vakantiedagen moest opmaken, wist ik niet meer goed wat vrije tijd was.’Yvonne vertrok voor zes weken naar een vriendin in Niger ‘Na twee futloze weken ben ik gaan fietsen tot ik naar huis moest. Direct bij terugkomst heb ik instant mijn baan opgezegd.’
Een vriend suggereerde te gaan maten op een zeilschip. ‘Als kind ging ik op zeilkampen, van de Lutherse kerk.’ De vriend stelde haar voor aan de schipper-eigenaar van “Elizabeth”, een driemastklipper van 40 meter. Hij ging akkoord: ‘Dus werd ik maat. En ik kon er niets van.’De Fries bleek een rouwdouwer ‘van dik hout zaagt men planken’. ‘Hij schold me vaak verrot, ik stond regelmatig met mijn motorfiets op de kant om te vertrekken. Maar dan kwam hij met een gebakje. Dat was zijn manier van sorry zeggen.’ De schipper mocht dan vloekten en tieren: ‘Hij had een goed hart.’En hij leerde haar varen. Na twee jaar maten,stelde hij datYvonne moest gaan schipperen. ‘Die dame, die kan het wel’, zei hij tegen anderen. Tegen mij zeihij dat ik het níet kon maar het wel zou leren. En dus moest ze oefenen. Op andere schepen, want manoeuvreren op zijn “Elizabeth”, dát liet de Fries niet toe, al zorgde hij wel voor een zetschip. Yvonne zou een van de eerste vrouwelijke schippers van de chartervloot zijn.
De “Eendracht” was een klipperaak. ‘Een mooi schip, een snel schip. Alles ging op de lieren.’ Ze nam zelf een maat mee, een jongenuit Wageningen. ‘Iedereen dacht dat hij de schipper was. Dus paste ik me aan: droeg een spijkerbroek in plaats van mijn minirok, een staart en geen Pippi–Langkousvlechtjes. Omschipper te lijken.’De eerste tocht ging de scheepseigenaar mee. Die had weinig vertrouwen: er moest twee weken een ervaren schipper mee. ‘Dat was Douwe. Na enkele dagen had hij het wel gezien. Het ging me prima af. Hij zei: ‘Die rekening schrijf ik wel, maar ik ga mooi van boord.’
Yvonne was twee jaar zet–schipper. De gasten liepen met haar weg. Vooral de mannen: ‘Zo’n leuk blond meisje als schipper, dat was uitzonderlijk.’ Maar het was hard werken voor een schamel loontje. ‘Ik was 32 toen ik een eigen schip wilde.’Eén van haar gasten, een bankmanager, had haar zijn kaartje gegeven, met de belofte dat ze mocht komen praten over een financiering. ‘Een versiertruc, maar dat had ik niet door.’ Dus toog ze naar de Rabobank. De manager was verrast, maar zag er wel wat in, mits er een zakenpartner was die garant stond. Zo geschiedde. In 1994begonnen ze een vof en kochten een schip: “Vrouwezand”.
De tjalk, gebouwd in 1904 als vrachtschip, werd in 1976 verbouwd tot charterschip, een van de eerste in Nederland. De eigenaar maakte er een tweemaster van. ‘Je kunt er veel mee bij ruime– en halve wind, maar aan de wind is het een drijfsijs.’
Een latere schipper miste een hand. De lieren draaien met een haak was geen doen, daarom gaat al het touwwerk op de hand. Om makkelijk te zeilen, is een man of acht nodig. Voor Yvonne een pré: ‘Ik ben van de samenwerking.’ Maar goed ook, want zodra ze het schip zag was ze verkocht. ‘Lastig, want“Vrouwezand” was een barrel. De romp is niet gestraald, het blijft een drama van achterstallig onderhoud.’
Het bleek niet het enige probleem. Yvonne voer twee jaar met de “Vrouwezand” toen ze erachter kwam dat haar zakenpartner hun inkomsten had geïnvesteerd in een eigen schip. Er was 50.000 gulden weg, geld dat niet zou terugkomen. Ze besloot tot een harde breuk en werd volledig eigenaar. ‘Het schip draaide gelukkig fantastisch: 180 dagen per jaar.’
Maar de tijd is veranderd. Corona maakt varen lastig. Daarom komt het yoga-concept op het juiste moment. Een vier-daagse ‘yoga -retreat’ op Terschelling, waarbij de deelnemers op “Vrouwezand” verblijven waar Yvonne kookt en verzorgt. Het plan om de yogalessen op de tjalk te geven is nu niet haalbaar, daarom vinden die plaats in de studio van yogadocente Ezra Goudzwaard. ‘Het is een mooie constructie die ik graag wil uitbreiden. Op verschillende locaties, met diverse soorten yogadocenten. Dat lijkt te gaan lukken.’ Maar toch blijft het zeilen kriebelen. ‘Daarom ga ik vanaf mei weer varen met mijn vaste groepen. En naar Oerol. Uiteraard.’ Voor Yvonne is de combinatie passend: prettig andersoortig.
