“Onze zeilboot is hard aan nieuwe verstaging toe, het schip is 28 jaar oud en zeer waarschijnlijk zit de originele verstaging er nog op”. Dit is een veel gehoorde kreet tijdens gesprekken met zeilers over tuigage en verstaging.
Is bovengenoemde stelling juist?
Om deze vraag te kunnen beantwoorden zijn veel factoren bepalend. Een aantal wedervragen zijn belangrijk om een “passend” antwoord te kunnen geven.
- Welke soort tuigage is toegepast op het schip?
- In wat voor materiaal is de verstaging uitgevoerd?
- Wat is het vaargebied en hoeveel wordt er daar gezeild?
- Wordt de mast jaarlijks gestreken of blijft de mast gedurende de winterstalling staan?
- Worden er wedstrijden gevaren?
Allemaal vragen die de levensduur van een verstaging bepalen. Echter we kunnen aan deze lijst met vragen nog vele vragen toevoegen.
De meest toegepaste verstaging in de pleziervaart is uitgevoerd in roestvast staaldraad AISI 316 waarbij de verbindingen met mast en puttingen tot stand komen middels aangewalste terminals met ogen, spanners enzovoorts.
Om voor bovenstaande toepassing een vervangingstermijn te bepalen hebben we een rondje gebeld langs diverse tuigers en staaldraadleveranciers. Een echt eenduidig antwoord hebben we niet gekregen. We kunnen stellen dat tuigers een termijn hanteren voor de levensduur van verstaging tussen de 7-15 jaar, maar daarbij wordt direct gevraagd naar het gebruik, onderhoud, enz.
WAT KOMEN WIJ ALS VERZEKERAAR TEGEN BIJ SCHADES ALS GEVOLG VAN EEN STAGBREUK?
Bij de meeste gevallen ontstaat de stagbreuk (na)bij de aangewalste terminals. Ook zien we breuken als gevolg van gebroken tieren ergens in de stag.
Waarom breekt een stag (na)bij de aangewalste terminal?
De breuken nabij een terminal zijn vaak te wijten aan vermoeiing in de staaldraad. Het is logisch dat een stag welke vaak variërend wordt belast uiteindelijk vermoeid, uitrekt, en breekt. Deze vermoeiing ontstaat door normaal gebruik van het schip: het zeilen, windvlagen en de basisspanning in de stag zijn de oorzaak. Aan deze vorm van vermoeiing kunnen zeilers niet veel veranderen, het enige wat de levensduur van de verstaging echt zou kunnen beïnvloeden is niet meer te gaan zeilen!
Iets waar vaak geen rekening mee wordt gehouden is belasting / vermoeiing in de verstaging:
- als gevolg van trillingen;
- een te lage stagspanning;
- een niet stabiel afgestelde mast, ofwel verschillende spanningen in de aanwezige stagen.
Trillingen in de tuigage of verstaging zijn vaak niet te voorkomen maar kunnen wel worden beperkt. Een voorbeeld: om de voorstag wordt vaak een rolreefsysteem toegepast. We kennen allemaal het klapperen van de rolfok inclusief de hoes als het hard waait. Het rolreefsysteem brengt de stag in beweging of in trilling. Deze trilling werkt door in de gehele verstaging. Veel zeilers zetten de verstaging gedurende de stalling op een lagere spanning. Dit kan resulteren in minuscule beweging in de stagen als gevolg van bijvoorbeeld wind (trillingen).
Een lage stagspanning resulteert in overmatige belastingsgolven in de verstaging. De mast is niet stabiel opgesteld en zal bij elke belastingswissel onbewust overmatig bewegen. Deze beweging van de mast wordt opgevangen door de verstaging, wat een “belastingsschommeling” teweeg brengt. Deze belastingsschommeling kan zeker van invloed zijn op de levensduur van de verstaging.
CONCLUSIE
Als je dit zo leest kun je eigenlijk concluderen:
het is niet vooraf vast te stellen hoe lang een verstaging mee gaat.
Een vuistregel van 10 jaar kunnen we als veilige marge gerust aanhouden en door goed huisvaderschap kunnen we de termijn eigenhandig verlengen. Dit betekent natuurlijk niet dat we de eerste 10 jaar de verstaging niet hoeven te bekijken. Regelmatige controles verkleinen het risico op falen van je tuigage.
Zie je corrosie, een gebroken tier of andere oneffenheden in je verstaging? Vraag een erkende tuiger om met je mee te kijken naar de staat van je verstaging.
Een oplettende kijker kan veel schade voorkomen!!
