‘Er komt toch niks uit.’ ‘Wat kan je daar nou mee?’ Dat hoort Rens Vissers, hoofd expertise bij EOC, weleens aan boord, als hij begint over analyse van smeerolie. Dan legt hij uit dat er schade aan de motor kan ontstaan als de kwaliteit van de smeerolie niet meer goed is. Hoe nauw dit komt bij bepaalde motoren en hoe dit steeds belangrijker wordt. Dat het zonde is om motorschade op te lopen, terwijl een olieanalyse zo is gepiept. Vaak gaat er dan toch een lampje branden. ‘Moet ik misschien maar eens doen.’
KWALITEIT VAN DE SMEEROLIE
Bij smeerolie luistert het tegenwoordig nauwer. Er zijn nieuwe brandstoffen op de markt gekomen, de brandstofdrukken zijn hoger en veel motoren hebben nu een nabehandelingssysteem. Dan zijn er ook nog de Stage V motoren met hun strikte specificaties voor de smeerolie. Door al deze ontwikkelingen wordt het steeds belangrijker om de kwaliteit van de smeerolie goed in de gaten te houden. Dat betekent: regelmatig een monster nemen. Net zoals bij de mens een bloedonderzoek laat zien wat er in het lichaam gebeurt, zo vertelt olieanalyse veel over de conditie van de motor.
ANALYSE
Bij een smeerolieanalyse worden verschillende indicatoren onderzocht. Naast de chemische en fysische eigenschappen van de olie, kijkt men naar slijtage en vervuiling. Metaaldeeltjes in de olie wijzen op slijtage van motoronderdelen zoals zuigerveren, cilinders of glijlagers. Vervuilende elementen zoals silicium, roetdeeltjes en bestanddelen uit koelvloeistof, versnellen die slijtage.
De conditie van de olie wordt onder andere bepaald aan de hand van de viscositeit, dus de mate van vloeibaarheid. In dieselmotoren kan deze snel afnemen door gasolieverdunning. Ook de mate van oxidatie wordt gemeten. Doordat smeerolie onder hoge temperaturen een verbinding aangaat met zuurstof, ontstaat oxidatie en veroudert de olie. Daarnaast wordt het Total Base Number (TBN) vastgesteld. Dit getal geeft aan hoeveel reserve de olie nog heeft om verzuring tegen te gaan en is een goede graadmeter voor het verversingsinterval.
INWENDIGE CONDITIE MOTOR
Een olieanalyse geeft dus veel inzicht in de inwendige conditie van de motor. De standtijd van smeerolie is afhankelijk van factoren zoals motorbelasting, inzetgebied en aantal starts/stops. Dit kan gedurende de levensduur van de motor veranderen. Motoroliedegradatie is een langzaam proces, dus het is belangrijk om regelmatig en op vaste momenten een monster te nemen. Alleen dan ontstaat een betrouwbare trend.
EEN GESMEERD VERHAAL
Met dit verhaal weet Rens de eigenaar meestal wel te overtuigen van het nut en de noodzaak van smeerolieanalyse. Zo niet, dan benadrukt hij nog even dat je met regelmatige analyse de levensduur van de motor verlengt en de operationele efficiëntie verbetert. ‘Dat zorgt voor meer veiligheid, meer betrouwbaarheid en uiteindelijk kostenbesparing voor de eigenaar. Want de kosten van een analysecontract bij de leverancier of dealer zijn goed te overzien, zeker afgezet tegen de kostenpost van een motorschade.’ Dan valt bij de eigenaar meestal wel het kwartje. En anders heeft hij nog één troef in handen: bij bepaalde aanvullende motorverzekeringen van EOC zijn standaard smeerolieanalyses een voorwaarde!
